ANLIK TELAŞIN ANATOMİSİ

Sanat Konuşması: Zeynep Demirhan & Çağla Demirbaş
12.02.2025

Bilsart, Zeynep Demirhan’ın “Anlık Telaşın Anatomisi” isimli sergisine 12 Şubat – 8 Mart 2025 tarihleri arasında ev sahipliği yapıyor.

Ev/beden, insanın iç dünyasının bir aynasıdır ve yaşantılarımızı anlamlandırmak için bir sığınaktır. Evin bir uzantısı olan kent, bireyin zihninde ve ruhunda sürekli yeniden kurulan bir oluşumdur. Kentin sokaklarında dolaşırken evin bastırılan öteki yüzü açığa çıkar ve birey bilinçdışının mekanlarına denk gelir. Bu mekanlar tanıdık olamayan ve yerinden kopmuş bir gerçeklik sunar. Freud’un Unheimlich (tekinsizlik) kavramı üzerine Lacan’ın bilinçdışına dair söyledikleri ile tanıdık(mahrem) olan bir anda farklılaşır. Ev/mahrem/beden hem en güvenilir, hem de yabancı/dışarısıdır. Bu durum sadece mekansal değil, kültürel, sosyal ve duygusal bir yabancılaşma yaratır. Birey, bu yabancılaşma karşısında kendini var etme çabasıyla yüzleşir; içsel dünyada boşluk ve belirsizlik oluşurken, tanıdık ile yabancı, iç ile dış arasındaki sınırlar silikleşir.

İstanbul gibi bir şehirde yaşamak, sakinleri için hem anlam arayışının hem de bu anlamın sürekli yıkıma uğradığı bir alan yaratır. Kapitalist dinamikler, kent mekanlarının metalaştırılması, güvende hissedememe hali bireyin bu arayışlarını sekteye uğratır. Modern dünyanın yarattığı ekonomik ve toplumsal sıkışmışlık içerisinde beden sıkışıp kalır ve kendine bir nefes alanı yaratmasını zorlaştırır. Tanıdıklık hissi ile mekana kök salamayan beden, bu sıkışmış hal ile ilerlemeye çalışır. Belirsizliğin ve bilinmezliğin içinde hareket ederken kendine geçici yuvalar ve kaçış alanları bulmaya çalışır. Tanıdık bir yer arayışı, artık fiziksel bir barınak olmaktan çıkıp zihinsel bir süreç hâline gelir. Bu sürenin bir sonu yoktur; her an yeniden üretilebilen ve döngüsel hal değişimlerinin içerisinde devam eder. ‘Var Olmaya Dair Bir İlerleme Hali’ tanıdıklık ve tekinsizlik arasındaki gerilimi, bireyin bulunduğu çevrede yer edinme çabası ile somutlaştırır. Bu psikolojik mücadeleyi, kentin karmaşık dinamikleri içerisinde kalan mikro/makro durumları ortaya çıkartarak benliğimiz ve etrafta görünenin arasındaki ilişkiye dair soruları cevaplar.

ZEYNEP DEMİRHAN HAKKINDA

TOBB ETÜ Mimarlık Bölümü’nden mezun olduktan sonra, Zeynep Demirhan yüksek lisans tezini İstanbul Bilgi Üniversitesi Sinema ve Televizyon Bölümü’nde tamamladı. Kennedy Karpat ile birlikte kaleme aldığı “Urban Environments and Agnès Varda’s Genius loci” başlıklı makalesi, İngiltere’de Bloomsbury tarafından yayımlanan “The Sustainable Legacy of Agnes Varda” adlı kitapta yer aldı.
Sanatsal pratiği; fotoğraf, video, ses ve performans çalışmalarına dayanan yarı-belgesel anlatılar aracılığıyla varoluşun farklı durumlarını, unutma ve hatırlama biçimlerini, içerisi ve dışarısı arasındaki ilişkileri inceler. Psikocoğrafik olan bu çalışmalar, mekân ve benlik arasındaki gerçeklik ve kurmacanın iç içe geçtiği eşik bölgelerini sorgular.
Fotoğraf çalışmaları, Sony Photography Awards, Royal Photographic Society, Lens Culture, Humble Art Foundations ve F-stop Magazine gibi kurumlar tarafından öne çıkartılmıştır. Eserleri, Venedik Mimarlık Bienali, Beymen Sanat Koleksiyonu, Simbart Projects, ShopigoArt, Mamut Art Project, Base Istanbul, Artweeks Istanbul ve Art Ankara’da sergilenmiştir.