ANLIK TELAŞIN ANATOMİSİ

Bilsart, Zeynep Demirhan’ın “Anlık Telaşın Anatomisi” isimli sergisine 14 Şubat – 8 Mart 2025 tarihleri arasında ev sahipliği yapıyor.

Martin Heidegger’in ‘dwelling’ kavramından yola çıkarak, yerleşmek, insanın dünyadaki varoluş biçimidir; bu yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda ruhsal bir eylemdir. Güvenli alan olarak tanımladığımız ev, bedenin bir yansımasıdır ve yaşantılarımızı anlamlandırmak için bir sığınaktır. Evin bir uzantısı olan kent ise, aidiyet arayışındaki bireyin zihninde sürekli yeniden kurulan bir oluşumdur. 

Freud yuva olarak tanımladığı Heimlich kelimesi ile olumsuzluk eki un- birleştirerek Unheimlich kavramını türetmiş ve tekinsizlik durumunu tanımlamıştır. Tanıdık olanın tekinsiz bir hale dönüştüğü, bastırılanın ortaya çıktığı bu durumda, bilinçdışı gün yüzüne çıkar. Lacan’a göre bilinçdışı bireyin gizli kalmış arzularını yansıtsa da, bu alan aynı zamanda Öteki ile kaçınılmaz bir şekilde ilişkilidir. Mahrem olan, bireyin en içsel mekanıdır, ancak bilinçdışındaki yabancılık ve Öteki’nin etkisi, bu mahremiyeti sürekli yeniden şekillendirerek tekinsiz bir hale getirebilir. Kendini var etme çabasıyla yüzleşen birey kültürel, sosyal ve duygusal bir yabancılaşma yaşar, iç ile dış arasındaki sınırları silikleşir. Kentin sokaklarında dolaşırken, evin bastırılan öteki yüzü ile karşılaşır.

Böyle bir coğrafyada yaşamak, sakinleri için hem anlam arayışının hem de bu anlamın sürekli yıkıma uğradığı bir alan yaratır. Kapitalist dinamikler, kent mekanlarının metalaştırılması, güvende hissedememe ve değersizlik, bireyin bu arayışlarını sekteye uğratır. Modern dünyanın yarattığı ekonomik ve toplumsal sıkışmışlık içerisinde beden sıkışıp kalır ve kendine bir nefes alanı yaratmakta zorlanır. Kök salamayan beden, bu sıkışmış halin içinde telaşlı zamanlar ile ilerlemeye çalışır. Belirsizliğin ve bilinmezliğin içinde hareket ederken kendine geçici yuvalar ve kaçış alanları arar. Tanıdık bir yer arayışı artık fiziksel bir barınak olmaktan çıkıp zihinsel bir süreç hâline gelir. Bu sürecin bir sonu yoktur; her an yeniden üretilebilen ve döngüsel değişimlerin içinde devam eder. 

İsmini Ece Eldek’in Mânâ adlı kitabındaki şiirden alan ‘Anlık Telaşın Anatomisi’ sergisi tanıdık ve tekinsiz arasındaki gerilimi,  bireyin çevresinde yer edinme çabası üzerinden somutlaştırır. Bu psikolojik mücadele, kentin karmaşık dinamikleri içinde bireyin benliği ve etrafındaki ile ilişkisine dair soruları ortaya koyar. Sergide yer alan ‘Süregelen’ isimli 10 dakikalık video bu gerilimi ve panik durumunu maddenin hal değişimi ile mekânsal bir deneyime çevirir. ‘Yersiz Düşler’ isimli video ise, kentsel rant için yıkılmak üzere olan bir yapı ile sanatçının kurduğu ilişkiyi gözler önüne serer.

Basın kiti için tıklayınız.

ZEYNEP DEMİRHAN HAKKINDA

TOBB ETÜ Mimarlık Bölümü’nden mezun olduktan sonra, Zeynep Demirhan yüksek lisans tezini İstanbul Bilgi Üniversitesi Sinema ve Televizyon Bölümü’nde tamamladı. Kennedy Karpat ile birlikte kaleme aldığı “Urban Environments and Agnès Varda’s Genius loci” başlıklı makalesi, İngiltere’de Bloomsbury tarafından yayımlanan “The Sustainable Legacy of Agnes Varda” adlı kitapta yer aldı.
Sanatsal pratiği; fotoğraf, video, ses ve performans çalışmalarına dayanan yarı-belgesel anlatılar aracılığıyla varoluşun farklı durumlarını, unutma ve hatırlama biçimlerini, içerisi ve dışarısı arasındaki ilişkileri inceler. Psikocoğrafik olan bu çalışmalar, mekân ve benlik arasındaki gerçeklik ve kurmacanın iç içe geçtiği eşik bölgelerini sorgular.
Fotoğraf çalışmaları, Sony Photography Awards, Royal Photographic Society, Lens Culture, Humble Art Foundations ve F-stop Magazine gibi kurumlar tarafından öne çıkartılmıştır. Eserleri, Venedik Mimarlık Bienali, Beymen Sanat Koleksiyonu, Simbart Projects, ShopigoArt, Mamut Art Project, Base Istanbul, Artweeks Istanbul ve Art Ankara’da sergilenmiştir.